Jak stworzyć efektywny dashboard

Audyt UX / Projektowanie UX – Software House ASC

• audyt użyteczności

• interfejs użytkownika

• projektowanie interfejsów graficznych

• projektowanie ui

• projektowanie ux

• usability ux

• ux experience

• user experience / user interface

W książce Stephena Few pt.: „Information dashboard design” czytamy że „Dashboard to wizualne wyświetlanie najważniejszych informacji potrzebnych do osiągnięcia jednego lub więcej celów, które zostały skonsolidowane na jednym ekranie komputera, po to, by można je było monitorować w mgnieniu oka”. Innymi słowy, jedno spojrzenie powinno pozwolić nam lepiej zarządzać informacją w firmie.
Żyjemy w społeczeństwie oczekującym natychmiastowej gratyfikacji. Chcemy szybko docierać do najważniejszych informacji, trendów czy problemów, aby móc podejmować strategiczne decyzje.
Jak zatem stworzyć efektywny dashboard, który zaspokoiłby te potrzeby? Poniżej kilka podstawowych porad, o których należy pamiętać podczas jego tworzenia.

• Określ cel i poznaj potrzeby odbiorców

Projektując dashboard, warto na początku określić role użytkowników i ich potrzeby – czyli kto, w jaki sposób i po co będzie go używał.  Jak każdy inny widok systemu czy aplikacji, tak i widok pulpitu ma spełniać określony cel. A naszym zadaniem jest zaprojektowanie go w taki sposób, aby to zrealizować.
Najczęściej spotykanymi dashbordami, są pulpity operacyjne i analityczne.
Rolą pulpitów operacyjnych jest szybkie przekazywanie użytkownikom zaangażowanym w zadania zależne od czasu, wszystkich krytycznych informacji. Taki dashboard powinien wyraźne prezentować odchylenia danych, pokazywać bieżące zasoby i ich status. Pulpity takie charakteryzują się dynamiczną zmianą prezentowanych danych.

Żródło: why-did-we-build-operations-dashboard

Pulpity analityczne natomiast zapewniają użytkownikowi informacje wykorzystywane do analizy i podejmowania decyzji. Są mniej wrażliwe na czas i nie koncentrują się na natychmiastowym działaniu. Podstawowym celem jest pomoc użytkownikom w lepszym zrozumieniu danych, analizowaniu trendów i podejmowaniu decyzji. Wymagają także dodatkowego kontekstu, np historycznego.

Żródło: analytical-dashboard

• Kontekst reprezentowanych danych

Kontekst wyświetlanych danych tworzy pewną historię, z której użytkownik czerpie informacje. Prezentowane wyniki muszą być do czegoś porównane, bo skąd wiadomo, jak jest – dobrze czy źle? Na dashboardzie wszystkie dane, czy KPI należy porównać do innych danych. Na tym polega kontekst informacji.  Np. jeżeli chcemy zaprezentować jakąś informację, to warto zestawić ją z wartością z analogicznego okresu w przeszłości lub porównać do innego regionu.

Źródło: kpi-dashboard

• Zachowaj spójność

Czy pulpit jest przydatny czy nie, decyduje pierwsze wrażenie, a właściwie spojrzenie. Dlatego liczy się każdy szczegół. Należy pamiętać zarówno o spójności danych jak i warstwy wizualnej, na którą składają się czcionki i kolory. Unikamy zbyt wielu kolorów i rodzajów fontów. Definiujemy jasną hierarchię czcionek. Osiągniemy to skupiając się na najważniejszych informacjach biznesowych i przypisując im odpowiedniej wielkości czcionki i kolory.

Źródło: dashboard-rodzaje-i-najczestsze-bedy

Spójność jest niezwykle istotna. Gdy mamy bardzo dużo danych, elementy dashboardu musimy przesuwać. W efekcie odczyt danych jest fragmentaryczny, a nasza pamięć nie ma już natychmiastowego dostępu do wszystkich informacji. Dlatego jeśli nie możemy zmieścić wszystkich informacji na jednym pulpicie, lepszym rozwiązaniem będzie zbudowanie więcej niż jeden widok (np. widok ogólny, a następnie szczegółowe widoki, które muszą nawiązywać do widoku ogólnego).
Dobry dashboard powinna cechować kompaktowość, czyli zmieszczenie się w widoku zarówno ekranu jak i poszczególnych sekcji, bez konieczność scrollowania w pionie lub poziomie.

• Zastosuj odpowiedni układ

Badania eye-trackingu  pokazują (Big Data LDN 2017: What does Eye-tracking teach us about Dashboard Design? ), że w cyfrowym świecie większość ludzi czyta treści instynktownie, tak jak książkę. Oznacza to, że naturalnie lewy górny róg ekranu przyciąga najwięcej uwagi.  Z tego względu warto więc umieszczać kluczowe informacje od strony lewej do prawej (w zależności od kraju sytuacja może być odwrotna).

Źródło: what-does-eyetracking-teach-us-about-dashboard-design

Jeśli istnieją zależności między wyświetlanymi danymi, które wpływają na podejmowanie decyzji, należy się upewnić, że powiązane wizualizacje umieszczone są obok siebie.

• Kolory, rozmiary, kształty

Zbyt wiele kolorów obciąża odbiorcę, spowalnia analizę lub ją w ogóle uniemożliwia. Jeśli jakiś kolor nie znajduje uzasadnienia dla całości pulpitu, to znaczy, że jest niepotrzebny i trzeba go usunąć. Warto też uważać, aby kolorystyka nie wprowadzała w błąd.
Przy wyborze kolorów należy pamiętać o osobach z CVD (colour vision deficiency – ślepota barw) wybierając z palety odpowiednie odcienie czerwieni czy zieleni.

Źródło: 7-tips-and-tricks-dashboard-experts

Zasada “mniej znaczy więcej” dotyczy także wykresów. Zanim je zastosujemy, powinniśmy wiedzieć, jakie dane chcemy pokazać użytkownikowi. Wykresy punktowe są używane głównie do analizy korelacji i dystrybucji. Wykres bąbelkowy pomaga wprowadzić trzeci wymiar do wykresu. Do wizualizacji porównania wartości najczęściej stosuje się wykresy kolumnowe i liniowe. Wykres kołowy najlepiej pokazuje części całości. Dobrą praktyką będzie również unikanie pionowych etykiet przy wykresach.

Podsumowanie

Wizualizacja dashboardów nie powinna opierać się wyłącznie na o osobistych preferencjach, ale korzystać z solidnych zasad i najlepszych praktyk poprawiających użyteczność informacji.
Z własnego doświadczenia mogę podpowiedzieć dwie rady:

1. Nie zniechęcaj się za szybko. Żaden projekt dashboardu nie jest idealny za pierwszym razem. Czas i współpraca z biznesem oraz użytkownikami końcowymi, to sprawdzone sposoby na znalezienie najlepszego rozwiązania. Bierz pod uwagę opinie innych osób, szczególnie nie zaangażowanych w projekt. Wniosą świeże spojrzenie, które zawsze warto brać pod uwagę.
2. Szukaj inspiracji – oglądaj dashboardy innych projektantów, czytaj opracowania na ich temat. Kiedy zgłębisz temat i przejrzysz najlepsze projekty, z pewnością zainspirujesz się tworzenia coraz lepszych wizualizacji.

I na koniec przykład “z życia wzięty”. Pracując niedawno nad projektem dashboardu do systemu faktoringowego (oprogramowanie dla bankowości), pokazałam efekt koleżance, której opinia brzmiała: “trochę smutny”. Uwagi odbiorców są dla mnie bardzo cenne i chętnie z tych sugestii korzystam. Poniżej poprawiony, mniej smutny projekt. Zresztą oceńcie to sami

Author: Katarzyna Suwała, Specjalista UX/UI