5 najważniejszych powodów, przez które Twój startup upadnie

Współcześnie zaobserwować możemy tendencje do nadużywania słowa startup. Niemal każdy nowopowstały biznes podciągany jest pod tę kategorię. Dlaczego? Ponieważ startup brzmi dumnie. Nowocześnie. Być może nawet trochę intrygująco. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że za tym słowem, w jego pierwotnym rozumieniu, stoi coś jeszcze. 

R y z y k o. 

Startup. Czy to na pewno dobry pomysł?

Eric Ries, twórca książki „The Lean Startup”, stworzył jedną z pierwszych definicji startupu i brzmiała ona: „przedsięwzięcie stworzone w celu wykreowania nowego produktu bądź usługi w warunkach ryzykownych, braku pewności” (ang. „a human institution designed to create new products and services under conditions of extreme uncertainty”). I oczywiście, budowa każdego nowego biznesu obarczona jest pewną dozą niepewności, ale startupy na tej niepewności wręcz wyrastają. Unikalność modelu biznesowego może być zarówno ogromną zaletą, jak i wielką wadą całego przedsięwzięcia, a weryfikacja pomysłu przychodzi z czasem. Dlatego tak trudno jest przewidzieć, czy choćby najbardziej innowacyjny i przemyślany startup przerodzi się w firmę, czy… upadnie.

A upada ich całkiem sporo. W 2012 roku wykładowca Harvard Business School, Shikhar Ghosh, w artykule dla Wall Street Journal powiedział, że około 30-40% potencjalnych amerykańskich startupów upada (jeżeli za upadek przyjmiemy całkowitą utratę funduszy inwestycyjnych; przy zmiennej definicji upadku, rozumianej np. poprzez ujemną stopę zwrotu z inwestycji, liczba ta może wzrastać nawet do 95%). Natomiast już w 2014 roku Fortune informowało, że według ich danych porażkę poniesie aż 9 na 10 startupów! W tym samym roku CB Insights zaczęło zgłębiać historie upadających startupów, odkrywając, że według ich wskaźników 70% firm technologicznych upada zwykle około 20 miesięcy po uzyskaniu pierwszego finansowania.

Marzec 2020 roku przyniósł kolejną ponurą rzeczywistość. Wybuch pandemii i strach przed nieznanym ostudził popyt konsumencki, a globalne fundusze Venture Capital w pierwszym kwartale roku spadły o 17% w stosunku do analogicznego okresu w 2019 r1. Wydawało się, że Covid-19 tylko spotęguje problemy, z jakimi do tej pory mierzyły się startupy, ale tymczasem to, co dla ludzkości stało się tragedią, dla firm z technologicznym sznytem okazało furtką do wzrostu.

Masowy lockdown, przymusowa praca zdalna, szybki wzrost handlu elektronicznego, wymuszona cyfryzacja produktów i usług — wszystko to sprawiło, że na rynku pojawiły się nowe potrzeby, a tym samym okazja do stworzenia nowych modeli biznesowych (testowanych w niewątpliwie ryzykownych warunkach). Inwestorzy wyczuli potencjał i już w pierwszej połowie 2021 fundusze inwestycyjne Venture wzrosły o 95% w stosunku do ubiegłego roku, osiągając 288 miliardów dolarów i stale rosnąc2.

Nowa rzeczywistość to nieodzownie okazja do nowych inwestycji biznesowych. Jak wiele z nich zamieni się w jednorożce, a jak wiele napotka na swojej drodze trudności, które zaważą na ich dalszym istnieniu?

Co tak naprawdę prowadzi do upadku startupów i czy da się przed tym skutecznie obronić?

1 i 2 Źródło danych: The Global Startup Ecosystem Report 2021, Startup Genome

Dlaczego startupy upadają? 

Tak jak wspominaliśmy, od 2014 roku (ostatni update 9.02.2022) CB Insights analizuje historie upadłych startupów. Na tej podstawie powstał raport „The Top 20 Reasons Startups Fail”, który w jasny sposób pokazuje, że startupowych problemów jest sporo. Co ważne, często ich źródła należy szukać już u podstaw biznesu, mianowicie w samym pomyśle na produkt lub usługę, w stworzonym rozwiązaniu, modelu biznesowym, cenie, a nawet w założycielach czy inwestorach całego przedsięwzięcia.

Dlaczego startupy upadają?

5 najczęstszych powodów: 

Brak potrzeby rynkowej | 42%

Jedną z najczęstszych deklaracji startupów jest chęć rozwiązywania problemów i tym samym polepszania życia swoich odbiorców. Piękne założenie, ale pozostaje kwestia tego, czy obrany problem jest prawdziwy, czy tylko… interesująco brzmiący.

Otwierając firmę, budując model biznesowy i tworząc produkt, łatwo ulec pewnym złudzeniom, że o to dostarczamy panaceum, które rozwiązuje wszystkie problemy. Zapytani o szczegóły, zaczynamy wymieniać nieskończoną listę korzyści. Korzyści, które mogą okazać się kompletnie nieinteresujące dla docelowej grupy odbiorców albo mało skuteczne w praktyce.

Najnowsza technologia, dostęp do danych, doświadczony zespół, charyzmatyczny lider, reputacja – to wszystko nie wystarczy, jeżeli nasz produkt i model biznesowy nie będzie rozwiązywał rzeczywistego problemu i to w skalowalny sposób.

Wyczerpanie finansów | 29%

Już samo pozyskanie finansowania na start bywa trudne, ale – jak pokazuje praktyka – prawdziwą trudnością okazuje się ich odpowiednie zagospodarowanie w kolejnych latach funkcjonowania startupu. 

Startupy upadają z przyczyn finansowych najczęściej w momencie, kiedy produkt okazuje się niedopasowany do potrzeb rynkowych, wymaga czasochłonnych i kosztownych zmian w trakcie rozwoju, narasta jego dług technologiczny lub występują problemy ze skuteczną monetyzacją rozwiązania.

Brak odpowiedniego zespołu | 23%

Prowadzenie firmy to trudna sztuka. Wymaga jednoczesnej koncentracji wokół zagadnień biznesowych, jak i technologicznych. Jeżeli któryś z tych aspektów niedomaga, szybko zaczyna się to mścić na całości projektu.

Częstym problemem startupów są trudności w zbudowaniu MVP (czy to przez brak odpowiedniego zespołu wewnątrz firmy, czy zaufanego zewnętrznego partnera). W rezultacie dobry pomysł nie przekłada się na dobrą technologię, a właściciele tracą poczucie, że są w stanie odpowiednio weryfikować swoje decyzje biznesowo-technologiczne.

Przegrana z konkurencją | 19%

Jak to się mówi? Konkurencja nigdy nie śpi. Jeżeli chcesz rozwijać startup w przyszłości, to Twój produkt powinien być na tyle unikalny i wyjątkowy, aby konkurencyjne firmy nie mogły natychmiast na niego zareagować i skopiować niemal jeden do jednego. Z drugiej strony, nawet startując z najbardziej innowacyjnym pomysłem, musisz liczyć się z tym, że z czasem na rynku zaczną pojawiać się konkurencyjne oferty.

Klienci szybko zweryfikują, który produkt jest łatwiejszy w obsłudze i która firma lepiej oraz szybciej reaguje na ich potrzeby. Nie będą zainteresowani, kto był pierwszy i od kogo wyszedł pomysł – interesować będzie ich przede wszystkim jakość i skuteczność.

Dlatego jeżeli nie jesteś w stanie szybko rozwijać swojego produktu (każda zmiana trwa miesiącami lub wymaga przebudowy znacznej części rozwiązania), to duża szansa, że użytkownicy odejdą do sprawniej działającej konkurencji.

Aspekty cenowe / kosztowe | 18%

Może się wydawać, że startując z innowacyjnym produktem, łatwo go przecenić. Wysoki koszt odstraszy potencjalnych odbiorców, którzy jeszcze nie mają zaufania do marki i nie wiedzą, że warto zainwestować w rozwiązanie. Praktyka pokazuje jednak, że prawdziwy problem leży dużo dalej: ludzie zaczynają odchodzić, kiedy cena nie pokrywa się z jakością.

Startupy szybko pną się w górę i równie szybko spadają, jeżeli produkt nie rośnie wraz z nimi. Rozwiązania, które są dobre na początku, za dwa-trzy lata mogą okazać się przestarzałe. A tym samym nieopłacalne z punktu widzenia klientów.

Oczywiście rzadko kiedy powód jest tylko jeden. Najczęściej jest to nagromadzenie wielu problemów lub jednego głównego, który generuje kolejne. Inne wyszczególnione przypadki to: słaby produkt, nieprzemyślany model biznesowy, słaby marketing, ignorowanie konsumentów, zbyt późno lub zbyt wcześnie wypuszczony produkt, rozproszenie koncentracji biznesowej, brak porozumienia w zespole lub wśród inwestorów, nieudany Pivot lub brak pomysłu na zmiany, utrata pasji, wyzwania prawne, niesłuchanie doradców, czy wypalenie zawodowe.

W jaki sposób uchronić się przed upadkiem?

Jak widać, przed przedsiębiorcami stoi nie lada wyzwanie. Jak podejść do tworzenia startupu, żeby nie upaść już w pierwszym roku prowadzenia działań? Albo — co chyba jeszcze ważniejsze — jak ustrzec się błędów, które zarezonują dopiero w kolejnych latach?

No i przede wszystkim: czy da się coś zrobić, kiedy problemy technologiczne już zaczynają ściągać Twój startup na skraj przepaści?

Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do drugiej części wpisu: Startup o krok nad przepaścią. Jak nie doprowadzić do bolesnego upadku?, w którym to dzielimy problemy startupów na 4 główne kategorie i pokazujemy, że przed co najmniej trzema z nich można się w skuteczny sposób zabezpieczyć.

Twój startup potrzebuje technologicznego wsparcia?