Testy użyteczności. Dlaczego warto sprawdzać rozwiązania z użytkownikami?
Testy użyteczności aplikacji lub systemu są jedną z najpopularniejszych metod badania user experience oraz jednym ze sposobów ewaluacji całego projektu. Wyróżnia je to, że nie skupiają się na badaniu opinii na temat produktu, ale na obserwacji użytkownika w trakcie korzystania z niego.
Jak wyglądają testy użyteczności?
Do badania zapraszane są osoby z docelowej grupy odbiorców rozwiązania, które proszone są o wykonanie w systemie konkretnych zadań. W zależności od celu badania, mogą to być np. kluczowe przypadki użycia albo wątpliwości projektowe, które chcemy zweryfikować.
Podczas wykonywania zadań, uczestnicy na bieżąco komentują swoje ruchy i myśli, stosując tzw. protokół głośnego myślenia. Dzięki temu, dostarczają wielu cennych informacji, w tym na przykład o swoich oczekiwaniach. Równolegle odbywa się obserwacja użytkownika: jak korzysta z produktu, co sprawia mu problemy, czego nie rozumie i gdzie się gubi.
Jeśli badanie takie prowadzi moderator, to może on rozmawiać z uczestnikiem oraz dopytywać o szczegóły, czy w ogóle zachęcać do mówienia.
Czego możemy się dowiedzieć z testów z użytkownikami?
Testy użyteczności pomagają w sprawdzeniu następujących elementów problematycznych:
- Czy użytkownicy rozumieją koncepcję rozwiązania oraz do czego ono służy
- Czy potrafią korzystać z systemu
- W jaki sposób szukają informacji
- Jakie elementy sprawiają im problemy, gdzie się gubią
- Czy nawigacja jest dla nich przejrzysta
Poza powyższym, dzięki testom możemy odkryć również mocne strony naszego rozwiązania, których zmieniać nie warto.
Kiedy najlepiej testować?
Do przeprowadzenia testów nie potrzebujemy działającego produktu. W zależności od tego na jakim etapie projektu jesteśmy, możemy weryfikować już narysowaną na papierze makietę czy prototyp. Im wcześniej przetestujemy nasze rozwiązanie, tym wcześniej zdobędziemy przydatne informacje, a rozwiązanie łatwiej będzie można zmodyfikować np. wprowadzając zmiany na makiecie. Wprowadzenie zmian w gotowym już systemie może się okazać zbyt czasochłonne, albo zbyt kosztowne.
Poniżej przykłady takich badań już na etapie szkiców:
Jakie są korzyści z przeprowadzenia testów z użytkownikami?
Autorki książki „Badania jako podstawa projektowania User Experience” Iga Mościchowska i Barbara Rogoś – Turek, wymieniają następujące korzyści z prowadzenia badań użyteczności:
- Projektowanie oparte na faktach, nie na przeczuciach
- Szybsze rozwiązywanie różnic zdań w zespole projektowym
- Projekt dopasowany do odbiorców, nie twórców rozwiązania
- Lepsze zrozumienie potrzeb specyficznej grupy odbiorców
- Rozwijanie i aktualizowanie kompetencji zespołu projektowego
- Inspirowanie zespołu do tworzenia nowych rozwiązań i ulepszeń
- Budowanie empatii i poczucia zrozumienia wewnątrz zespołu projektowego
Podczas testów użyteczności strony kariery Software House Altkom Software & Consulting jednym z elementów ogłoszenia o pracę, który budził wątpliwości uczestników badania, był schemat procesu rekrutacyjnego. Niektóre procesy rekrutacyjne składają się z dwóch spotkań rekrutacyjnych, stąd też ich opis:
- pierwsze spotkanie rekrutacyjne
- drugie spotkanie rekrutacyjne
Jednak w przypadku, gdy występuje tylko jedno spotkanie rekrutacyjne, nazwa “pierwsze spotkanie rekrutacyjne” była niejasna dla uczestników, którzy pytali:
- „A czemu pierwsze, jest gdzieś drugie?”
- „Nie mamy mowy o kolejnym, to może wskazywać na większą ilość”
- „A drugie spotkanie rekrutacyjne? Bo jest pierwsze.”
Dzięki przeprowadzonym testom użyteczności, błąd ten został wyeliminowany.
Podsumowanie:
Steve Krug, specjalista do spraw użyteczności na podstawie swoich wieloletnich doświadczeń radzi:
- Jeśli chcesz stworzyć dobry serwis, musisz go przetestować
- Przeprowadzenie testów z jednym użytkownikiem jest o 100% lepsze niż nietestowanie w ogóle
- Testowanie z jednym użytkownikiem w początkowej fazie projektu jest lepsze niż testowanie z 50 użytkownikami w jego fazie końcowej
- Testowanie jest procesem powtarzającym się
Zawsze warto sprawdzać rozwiązania z jego przyszłymi użytkownikami. Z pewnością przyniesie nam to wiele przydatnych informacji, które zastosowane w praktyce podniosą użyteczność rozwiązania.
Bibliografia:
- “Badania jako podstawa projektowania User Experience.” Iga Mościchowska, Barbara Rogoś
- “Nie każ mi myśleć! O życiowym podejściu do funkcjonalności stron internetowych.” Steve Krug
Przeczytaj więcej na ten temat
