Certyfikaty dla analityka: mniej i bardziej oczywiste

Certyfikaty analityczne można zdobywać z różnych powodów. Najbardziej oczywisty to chęć rozwoju i poszerzenia wiedzy w dziedzinie, w której się na co dzień pracuje. Uczestnictwo w kursie, szkoleniu, samo przygotowanie do egzaminu certyfikującego powoduje, że na to, co każdego dnia robi się niemal intuicyjnie, trzeba spojrzeć pod innym kątem. Można przypomnieć sobie, jakie są standardy wykorzystywanych technik lub co tak naprawdę oznaczają pojęcia, którymi się posługujemy.

Certyfikaty dla analityka – dlaczego warto?

Dla osób dopiero wchodzących do zawodu analityka zdobycie certyfikatu da możliwość poznania branżowego słownictwa oraz całego bogactwa dziedziny, którą mają się zajmować. Jeśli na tym etapie mało jest doświadczenia, którym można się pochwalić w CV, posiadanie certyfikatu jest jasnym sygnałem, że kandydat inwestuje w swój rozwój oraz jest otwarty na naukę nowych rzeczy. Także dla osób dłużej pracujących w branży zdanie egzaminu to potwierdzenie posiadanej wiedzy bardziej formalne, niż tylko wewnętrzne przekonanie pracownika.

Niektórzy potrzebują certyfikatu jako swego rodzaju mobilizacji do zdobycia wiedzy. Postanowienie przed samym sobą (lub w ramach planów rozwojowych w firmie) takiego celu „W tym kwartale zdobędę certyfikat XXX” jest świetną mobilizacją do nauki – i całkiem SMARTnym celem.

Niekiedy możliwość uczestniczenia w szkoleniu i zdania certyfikatu oferuje po prostu pracodawca, który ma budżet szkoleniowy do wykorzystania i szuka tematów dla swoich pracowników, albo chce w procesie ofertowania pochwalić się przed klientem zatrudnianiem pracowników o wysokich kwalifikacjach. W niektórych przypadkach wręcz udział w procesie ofertowym wymaga posiadania przez zespół projektowy określonych certyfikatów.

W artykule umieściłam informacje o certyfikatach, które mogą zdobywać analitycy. Obejmują one wiedzę stricte analityczną oraz powiązaną z pracą analityka. Poniższa lista może być dla was pomocą przy stawianiu dla siebie celów rozwojowych.

Certyfikaty dla analityka – podstawy

Certyfikaty IIBA

International Institute of Business Analysis to najbardziej znana organizacja zajmująca się analizą biznesową. Opracowała biblię analizy bieznesowej, czyli BABOK. Skupia analityków z całego świata, organizuje spotkania, prowadzi blogi, generalnie wszystko, co jest związane z dobrymi praktykami w analizie biznesowej.

IIBA przygotowała trzy egzaminy, weryfikujące wiedzę i kompetencje analityczne: ECBA, CCBA i CBAP. Informacje o certyfikatach można znaleźć na stronie IIBA.

Wymagania na ECBA (Entry Certificate in Business Analysis)

• rejestracja na stronie IIBA,
• minimum 21 godzin rozwoju zawodowego w analizie biznesowej w ciągu 4 lat (zalogowanego na stronie IIBA), czyli np. udział w kursach, webinarach, konferencjach lub czytaniu BABOK Guide,
• podpisanie zawodowego Kodeksu Postępowania.

Wymagania na CCBA (Certification of Capability in Business Analysis)

• wymagania jak ECBA oraz
• minimum 3750 godzin pracy w analizie biznesowej w ciągu 7 lat,
• minimum 900 godzin pracy w dwóch spośród sześciu obszarów wiedzy opisanych w BABOK lub 500 godzin pracy w czterech spośród sześciu obszarów wiedzy,
• posiadanie referencji od osoby posiadającej CBAP,
• zdanie egzaminu.

Wymagania na CBAP (Certified Business Analysis Professional)

• wymagania jak CCBA, przy czym inna jest ilość godzin i referencji,
• minimum 7500 godzin pracy w analizie biznesowej w ciągu 10 lat,
• minimum 900 godzin pracy w czterech spośród sześciu obszarów wiedzy opisanych w BABOK,
• posiadanie dwóch referencji od osoby posiadającej CBAP,
• zdanie egzaminu.

Certified Professional for Requirements Engineering (CPRE)

Międzynarodowa Rada Inżynierii Wymagań (International Requirements Engineering Board, IREB) jest wystawcą systemu certyfikacji Certyfikowany specjalista inżynierii wymagań. Ten certyfikat jest przeznaczony dla osób zajmujących się inżynierią wymagań, czyli ich pozyskiwaniem, modelowaniem i zarządaniem. Kilka lat temu dostępny był jeszcze certyfikat REQB; obecnie oba certyfikaty zostały połączone w jeden.

Praktycznie:

• więcej o certyfikacji: https://www.ireb.org/en/landingpage/pl 
• certyfikat ma poziom Foundation, poziom Advanced (gdzie można wybierać specjalizację pozyskiwania, modelowania lub zarządzania wymaganiami, czyli 3 egzaminy),
• certyfikat Foundation jest ważny bezterminowo i można go zdawać po polsku (syllabus też jest po polsku),
• oddzielnym certyfikatem jest Re@Agile, czyli inżynieria wymagań w projektach zwinnych,
• egzamin można zdawać bez udziału w kursie,
• sam egzamin podstawowy kosztuje 850 zł, udział w kursie to ponad 2500 zł.

Certyfikaty dla analityka – metodyki zwinne

Agile Business Analysis (AgileBA)

Certyfikat wydawany przez APMG International obejmujący rolę i zadania analityka w projektach prowadzonych zwinnie. Przygotowując się do niego, poznacie wszystkie pojęcia używane w Agile. Dowiecie się, jak identyfikować interesariuszy, z czego powinno się składać dobre User Story. Omówione są sposoby prowadzenia efektywnych spotkań, modelowania wymagań czy cykl życia wymagania. Certyfikat skupia się na jednym ze sposobów zwinnego wytwarzania oprogramowania: DSDM (Dynamic System Development Method), co dla mnie jest minusem certyfikatu, ponieważ prezentowany sposób organizacji zespołu i sprintów ograniczony jest do tej metodyki.

Praktycznie:

• więcej o certyfikacji: https://apmg-international.com/pl/product/agile-business-analyst-agileba
• koszt szkolenia Agile BA Foundation z egzaminem to około 1700 zł (nigdzie nie znalazłam możliwości podejścia tylko do egzaminu),
• certyfikat ma poziom Foundation (ważny bezterminowo) i Practitioner (ważny 5 lat),
• ta sama organizacja wystawia certyfikat Agile PM, niekiedy kursy na oba certyfikaty można połączyć.

Professional Scrum Product Owner (PSPO)

Przygotowana przez Scrum.org ścieżka certyfikacji dla Product Ownerów. Obejmuje podstawowe pojęcia Scruma oraz zarządzanie produktem i rozwojem produktu w podejściu Agile. Skupia się na roli Product Ownera w projektach, jego zadaniach i obowiązkach wobec zespołu i biznesu, a także zarządzanie backlogiem produktu. Nie jest to certyfikat typowo dla analityków, jednak większość z nas pracuje w projetach zwinnych, a także planuje swój rozwój w różnych kierunkach, więc zdobyta i usystematyzowana wiedza na pewno się przyda.

Praktycznie:

• więcej o certyfikacji: https://www.scrum.org/professional-scrum-product-owner-certifications
• certyfikat ma trzy poziomy PSPO I, PSPO II i PSPO III (ważne bezterminowo),
• koszt certyfikatu PSPO I to 200$,
• do egzaminu można się przygotowywać samodzielnie na podstawie Scrum Guide oraz pytań udostępnianych przez Scrum.org; w sieci można też znaleźć dodatkowe pytania pozwalające na lepsze przygotowanie,
• ta sama organizacja wystawia certyfikat Proffesional Scrum Master, prezentujący podejście do Agile z punktu widzenia Scrum Mastera.

Warsztat pracy analityka

BPMN IBSPAN

Mało kto wie, że na rynku dostępny jest polski certyfikat BPMN, oczywiście całkowicie po polsku. Został przygotowany przez Instytut Badań Systemowych PAN i jest przyznawany od 2014 roku. Certyfikat obejmuje podstawowe pojęcia z zakresu opisu procesów biznesowych oraz notacji BPMN. Pytania dotyczą tego, jakie konstrukcje są prawidłowe bądź nieprawidłowe oraz interpretacji przygotowanych diagramów. Egzamin, również na poziom podstawowy, jest mocno przekrojowy i potwierdza znajomość notacji.

Praktycznie:

• więcej o certyfikacji: https://www2.ibspan.waw.pl/polski_certyfikat
• certyfikat ma dwa poziomy Basic i Advanced, ważne bezterminowo,
• egzamin obejmuje pytania testowe oraz praktyczne przygotowanie diagramu,
• egzamin kosztuje około 800 zł,
• do egzaminu należy się przygotować samodzielnie, IBS PAN organizuje tylko sesje egzaminacyjne (również zdalnie).

Certyfikaty Object Managment Group

Organizacja OMG jest organizacją opracowującą standardy, między innymi z BPMN i UML. Organizuje również egzaminy z tych standardów, które mają międzynarodową rangę. Na stronach organizacji można pobrać bezpłatnie specyfikacje standardów, które są podstawą dla przeprowadzanych egzaminów. Specyfikacje są dosyć obszerne, pytania na egzaminach mogą być bardzo szczegółowe, dlatego w przypadku tych egzaminów konieczne może być uczestniczenie w kursie, który do certyfikatu przygotuje.

Praktycznie – certyfikat z UML OCUP2

• więcej o certyfikacji: https://www.omg.org/ocup-2/index.htm
• certyfikat ma trzy poziomy: Fundamental, Intermediate, Advanced,
• egzamin Fundamental kosztuje 250$,
• certyfikat jest ważny przez 5 lat,
• egzamin można zdawać bez kursu w firmach, które mają podpisaną z OMG stosowną umowę i organizują egzaminy.

Praktycznie – certyfikat z BPM OCEB2

• więcej o certyfikacji: https://www.omg.org/oceb-2/index.htm
• certyfikat ma poziom Fundamental, a dalej trzeba wybrać ścieżkę Business lub Technical i w każdej z nich dostępne są dwa kolejne poziomy: Intermediate i Advanced,
• egzamin Fundamental kosztuje 250$,
• certyfikat jest ważny przez 5 lat,
• uwaga: certyfikat OCEB2 obejmuje nie tylko znajomość BPMN; spora część zakresu certyfikatu to „współczesne praktyki BPM i dzisiejsze potrzeby biznesu”, a więć wiedza z zarządzania i organizowania projektów i procesów biznesowych.